1آیا کیسه های مخصوص استومی انواع مختلفی دارند؟
بله- امروزه بیش از نیم قرن از ابداع نخستین کیسه استومی می گذرد. در چند دهه اخیر، طراحان با استفاده از تکنولوژی های جدید، انواع نوینی از کیسه ها را طراحی نموده اند که با هدف راحتی بیشتر بیماران در اختیار آنها قرار می گیرد. به طور کلی سیستم کیسه مخصوص استوما را می توان به دو گروه کلی سیستم کیسه های یک تکه و سیستم کیسه های دو تکه تقسیم بندی نمود.
هر کدام از این گروه ها خود شامل سه دسته بندی جدا می شوند که شامل کیسه ته باز یا قابل تخلیه، کیسه ته بسته و کیسه شیردار میشود. همچنین بسیاری از کیسه ها انواع از قبل بریده شده و قابل برش دارند که امروزه استفاده از آنان بسیار محدود شده و تنها برای افرادی که استومای کاملا گرد و مدور دارند قابل توصیه است. کیسه ها از نظر رنگ نیز به دو گروه مختلف تقسیم بندی میشوند که شامل کیسه های شفاف و کیسه های مات میشود. کیسه های شفاف معمولاً پس از انجام عمل جراحی مورد استفاده قرار می گیرند تا پزشک و کادر درمانی بتوانند مقدار مواد دفعی و کیفیت آن را بسنجند.
2چه زمانی برای تعویض کیسه مناسب است؟
برای تعویض کیسه باید زمانی انتخاب شود که عجله و استرس خاصی وجود نداشته و استوما نیز در حال فعالیت نباشد. معمولا بهترین زمان برای تعویض کیسه در افراد مختلف متفاوت است و به فرد بستگی دارد. برای بیشتر افراد، استوما در ساعات اولیه صبح قبل از خوردن صبحانه فعالیت کمتری دارد. بعضی از افراد ترجیح میدهند تعویض کیسه را پس از دوش گرفتن انجام دهند و افرادی نیز این کار را در ساعات پایانی روز و هنگام رفتن به رختخواب حداقل 2 ساعت پس از صرف شام انجام می دهند. ولی به هر حال باید به این نکته دقت کرد که در صورت پر شدن یک سوم کیسه و یا نشت آن در هر ساعتی از روز باید کیسه تعویض شود.
3پس از تعویض کیسه با محتویات آن چه باید کرد؟
در حد امکان بهتر است محتویات کیسه در توالت تخلیه کنید ولی در شرایطی که مجبورید می توانید برای رفع بوی نامطبوع آن را داخل یک یا دو کیسه زباله قرار دهید، کیسه ها را به خوبی گره زده، آن را داخل سطل زباله بیاندازید. بهتر است در زمان هایی که خارج از منزل به سر میبرید، همواره چند کیسه زباله اضافی همراه داشته باشید تا در زمانهای مناسب بتوانید از آنها استفاده کنید. اگر از کیسه های دو تکه استفاده می کنید، می توانید کیسه را داخل توالت تخلیه کرده، آن را بشویید و مجدد استفاده کنید. اگر از کیسه های ته باز با گیره (Clamp) استفاده می کنید، می توانید با باز کردن گیره محتویات کیسه را داخل توالت تخلیه کنید. همواره یک گیره اضافی همراه داشته باشید. حتماً پس از تعویض کیسه و جاگذاری آن دست های خود را با آب و صابون شستشو دهید.
1به چه دلیل باید موهای اطراف استوما را شيو کرد؟
موهای اطراف استوما را باید حتماً با قیچی یا تیغ یا ماشین ریش تراشی برطرف نمود. برای برطرف کردن موها نباید از موچین استفاده شود. موهای فراوان و کلفت در نواحی اطراف استوما هنگام برداشتن چسب پایه به آن می چسبند و هنگام تعویض کیسه ایجاد درد می کنند. همچنین کنده شدن موها می تواند به پوست اطراف استوما آسیب برساند و از آنجا که موها از ریشه کنده می شوند، ممکن است به دلیل التهاب فولیکول های مو، مشکل فولیکولیت ایجاد شود. برای رفع دائمی موهای پوست اطراف استوما می توان از لیزر نیز استفاده کرد.
2آیا پس از انجام جراحی استومی می توان به زندگی عادی بازگشت؟
بله- با داشتن استوما نیز می توان بصورت عادی زندگی کرد، زیرا استوما ما را به فرد دیگری تبدیل نمی کند. خود استوما معمولاً باعث محدودیت در فعالیتهای عادی و روزمره افراد نمی شود، بلکه تاثیرات فیزیولوژیک و روانی آن در مراحل اولیه بعد از عمل می توانند مشکل ساز شوند. در صورتی که استومیت بتواند مراحل اولیه را با موفقیت پشت سر بگذارد، به مرور راه مواجهه با شرایط جدید را دریافته و بر تجربیات وی افزوده می شود. عادت به وجود استوما در برخی افراد نیاز به فرصت طولانی دارد. تعویض کیسه و مراقبت از پوست در ابتدا ممکن است بسیار دشوار به نظر برسد ولی به تدریج مانند سایر کارهای روزانه تبدیل به عادت خواهد شد. کسی از وجود کیسه روی بدن خبردار نخواهد شد و انتخاب در میان گذاشتن آن با افراد مختلف بر عهده شخص استومیت است. لزوماً به جز افرادی که با استومیت رابطه نزدیک دارند، نیازی نیست دیگران راجع به استومی چیزی بدانند. معمولاً اگر فرد بتواند با اعتماد به نفس و بدون احساس شرم راجع به استومیت بودن خود با افراد صحبت کند، احساس بهتری خواهد داشت.
3آیا پس از جراحی استومی می توان به شغل و حرفه قبلی ادامه داد؟
استومی نباید مانع شغل و حرفه فرد باشد. اگر چه برای بازگشت به زندگی عادی مدتی زمان لازم است و به دلیل مشکلات و ضعف به دنبال جراحی بیمار نیاز به استراحت دارد. در مورد مشاغلی که نیاز به بلند کردن اجسام سنگین دارد بهتر است انجام نشود و در صورت انجام حتماً بیمار از کمربندهای ویژه برای جلوگیری از ایجاد فتق استفاده کند. به هر حال با محافظت کامل از استومی می توان به کار قبلی ادامه داد و استومیت بودن هیچگونه مغایرتی با کارکردن ندارد. توصیه میشود استومیت ها هنگام خروج از منزل و مراجعه به محل کار حتماً وسایل اضافی به همراه داشته باشند. زیرا ممکن است شرایطی پیش بیاید که نیاز به تعویض کیسه باشد. اگر از کیسه های قابل برش استفاده می شود، بهتر است از قبل در منزل برش را انجام داد؛ یا تمام وسایل مورد نیاز برای برش و الگو برداری را به همراه داشت.
4آیا استوما تولید صدا میکند؟
بله- ولی این صدا همیشگی نیست و فقط هنگام دفع گاز از دستگاه گوارش ایجاد میشود. بلافاصله پس از انجام جراحی بیمار دائماً در حال دفع گاز خواهد بود و این ممکن است وی را آزار بدهد، زیرا ممکن است فکر کند این مشکل همیشگی است. در حالیکه اغلب جراحیهای شکمی با این وضعیت همراهند و همین که التهاب روده ناشی از جراحی برطرف شد، میزان دفع گاز کاهش خواهد یافت و به وضعیت عادی باز خواهد گشت. مقدار گاز تولید شده توسط سیستم گوارش در افراد مختلف متفاوت است. اگر قبل از جراحی بیمار با مشکل افزایش تولید گاز شکم مواجه باشد، بعد از جراحی نیز به همین منوال خواهد بود. استومیت ممکن است از این که دیگران متوجه صدای دفع گاز استومای وی می شوند نگران و خجالت زده باشد. بهتر است به این نکته توجه شود که خود وی این صداها را بسیار بلندتر از سایر افراد می شنود و در نظر دیگران این صداها بیشتر شبیه قار و قور طبیعی شکم در حالت گرسنگی است.
اگر استومیت در جمع خیلی احساس ناراحتی می کند، می تواند دست خود را روی شکم در محل استوما قرار دهد. با این کار صداها بم تر خواهند شد و احتمال شنیده شدنشان کاهش خواهد یافت. فرو دادن و بلع هوا هنگام آدامس جویدن به افزایش دفع گاز می انجامد؛ در نتیجه بهتر است از جویدن آدامس خودداری شود. نوشیدن نوشابه های گاز دار، ماءالشعیر، مصرف الکل و سیگار نیز دفع گاز روده را افزایش میدهد. داشتن برنامه غذایی منظم به کاهش گاز روده کمک می کند. اجتناب از وعدههای غذایی برای جلوگیری از دفع گاز و رفع احساس ناراحتی و خجالت ناشی از آن اصلاً اقدام هوشمندانهای نیست، زیرا در این شرایط روده ها خالی می مانند و حتی فعالیت روده ای و دفع گاز و موکوس بیشتر می شود. بعضی افراد به این نتیجه می رسند که مصرف مواد غذایی کمتر در وعده های بیشتر مثلا ً4 الی 5 بار در روز این مشکل را برطرف می کند.
5آیا استوما بوی نامطبوع ایجاد می کند؟
تا زمانی که نشت اتفاق نیفتد، بوی نامطبوعی نیز ایجاد نمیشود. فقط هنگام تخلیه یا تعویض کیسه بوی نامطبوع استشمام می شود که در صورت غیر قابل تحمل بودن آن میتوان از دئودورانت های مناسب استفاده نمود. معمولاً کیسه های ارائه شده توسط شرکتهای معتبر از جمله شرکت کلوپلاست دارای فیلترهای قوی کنترل بوی نامطبوع هستند. با این وجود گاهی هنگام خوابیدن و استراحت ممکن است مدفوع موجب انسداد فیلتر شود و عملکرد آن را کاهش دهد که با تعویض کیسه این مشکل برطرف می شود.
اولین قدم برای جلوگیری از ایجاد بوی نامطبوع، جلوگیری از نشت مدفوع از کیسه است که در صورت استفاده از کیسه و چسب پایه مناسب این مشکل به حداقل می رسد، گاهی هنگام خواب و دراز کشیدن، مدفوع فیلتر کیسه را مسدود می کند؛ بنابراین بهتر است هنگام خواب کیسه تعویض شود تا فیلتر به خوبی عمل کند.
6آیا پس از انجام جراحی امکان پوشیدن لباسهای عادی وجود دارد؟
بله- اگر استوما در محل مناسبی قرار گرفته باشد، مشکلی در زمینه انتخاب لباس نخواهد بود و فرد میتواند از لباسهای قبلی خود نیز استفاده کند. کیسه ها و محصولات کلوپلاست طوری طراحی شده اند که از زیر لباس چندان مشخص نیستند. در صورتی که استومیت علیرغم تمام این مسائل احساس خوبی ندارد، میتواند از لباس های گشادتر استفاده کند. اغلب آقایان ترجیح میدهند به جای کمربند از بند شلوار استفاده کنند به خصوص هنگامیکه استومای آنها بالا یا روی خط کمربند تعبیه شده است. باید سعی گردد از پوشیدن لباس های خیلی تنگ که به استوما آسیب وارد می کنند خودداری شود. استفاده از لباسهای طرحدار نیز به پوشیده ماندن کیسه استومی کمک می کند.
7آیا استومیت می تواند مانند قبل از جراحی استومی حمام کند؟
بله- داشتن استوما مشکلی در حمام رفتن ایجاد نمی کند. استومیت ها بسته به میل خودشان می توانند تصمیم بگیرند با کیسه حمام کنند یا پس از برداشتن کیسه به حمام بروند. اگر فرد بدون کیسه حمام می کند، بهتر است پس از حمام گرفتن ناحیه را به آرامی خشک کند و کیسه را بچسباند. بعضی مواقع گرمای حمام و آب داغ پوست را گرم نگاه می دارد و باعث باز شدن منافذ پوستی و ایجاد رطوبتی روی پوست می گردد که از چسبیدن چسب پایه جلوگیری می کند. برای برطرف کردن این مشکل باید پوست را کاملاً خشک نگاه داشت. تا حد ممکن باید از صابون های چرب در اطراف استوما استفاده نشود. در صورتیکه استومیت با کیسه به حمام می رود باید بداند چسب پایه کیسه ها ضد آب است ولی برای اطمینان بیشتر و جلوگیری از افتادن کیسه بهتر است از کمربند استفاده کند. لازم به ذکر است که فیلترهای گاز پس از خیس شدن به خوبی عمل نمیکنند. به همین دلیل بهتر است قبل از شنا کردن یا حمام رفتن آنها را با نوار چسب ضد آب بپوشاند تا بعداً به دلیل عدم کارکرد فیلتر، کیسه از گاز انباشته نشود.
8برای جلوگیری از آزردگی استوما هنگام بستن کمربند ایمنی اتومبیل چه باید کرد؟
برای جلوگیری از آزردگی استوما می توان کمربند را بیشتر از حد مورد نیاز خارج کرد و آن را با استفاده از یک گیره به محل خروج ثابت نمود. در این حالت کمربند شل تر از حالت عادی قرار می گیرد ولی فرد را در برابر صدمات ناشی از تصادفات حفظ می کند. همچنین می توان از یک بالش کوچک استفاده کرد و آن را بین استوما و کمربند قرار داد. باید به خاطر داشت که در هر شرایطی استفاده از کمربند ایمنی بسیار بهتر از عدم استفاده از آن است.
9آیا استومیت ها میتوانند از سونا استفاده کنند؟
بله- استومیت ها میتوانند از حمام آب گرم و سونای خشک یا بخار استفاده کنند؛ فقط باید به این نکته توجه داشته باشند که حرارت موجب شل شدن چسب پایه کیسه می شود. همچنین از آنجا که تعریق در شرایط گرم و سونا شدیدتر می شود، امکان جدا شدن کیسه از بدن بیشتر است. به همین دلیل بهتر است بعد از استفاده از سونا اقدام به تعویض کیسه گردد تا از نشت جلوگیری شود.
10آیا پس از انجام جراحی استومی می توان روابط جنسی طبیعی داشت؟
در ابتدا ممکن است مشکلاتی برای فرد پیش بیاید. این مشکلات بیشتر جنبه روحی دارد زیرا بیمار با تغییر وضعیت نسبت به قابل قبول بودن ظاهر خود نگران است. همواره این سوال برای بیمار مطرح می شود که آیا وضعیت جدید وی از طرف همسرش قابل قبول است یا خیر. این مشکل معمولاً با افسردگی و اضطراب و ناتوانی و کاهش تمایلات جنسی بروز می کند. همچنین بیمار با وجود استومی از نشت و دفع گاز و بو هنگام نزدیکی با همسر نگران است. برای از بین بردن این وضعیت بیمار باید از قبل در مورد این موضوع با شریک زندگی خود صحبت کند و ترس های خود را با وی در میان بگذارد. حتی در شرایط خاص میتوان از مشاوره پزشکی و روانشناسی بهره گرفت. برای بهتر شدن این احساس، بیمار بهتر است همواره بهداشت فردی را رعایت کند و قبل از انجام نزدیکی اقدام به تعویض یا تخلیه کیسه نماید. همچنین انواع خاصی از کیسه های کوچک، دئودورانتهای خوشبوکننده در بازار موجود است که به ارتقای روابط جنسی بیماران کمک شایانی میکند. در صورتی که بیمار به دنبال انجام جراحی دچار مشکلات جسمی و ناتوانی جنسی شده باشد میتواند با مشاوره پزشکی و در صورت تجویز پزشک استفاده از داروهای خاص، روابط جنسی خود را بهبود بخشد.
11آیا حاملگی با وجود استومی امکانپذیر است؟
بله- استومیت ها نیز میتوانند دوره حاملگی را طی کنند و صاحب فرزند شوند. از آنجا که در دوران حاملگی با بزرگ شدن شکم، سایز استوما نیز تغییر میکند، بهتر است سایز استوما به طور مرتب اندازه گیری شود تا مشکل نشت پیش نیاید. در بعضی موارد ممکن است استوما دچار تورفتگی شود که در این مورد باید با پرستار استومی یا پزشک مشورت شود و در صورت لزوم از سیستم محدب(convex) استفاده گردد. بزرگ شدن شکم طی حاملگی ممکن است مشکلاتی هنگام تعویض کیسه ایجاد کند. بیمار می تواند برای تعویض کیسه از آینه استفاده کند و جلوی آینه این کار را انجام دهد. به هر حال بیمار هنگام حاملگی با مشکلاتی مواجه خواهد شد. پرولاپس استوما در حاملگی شایع است و بعد از زایمان نیز باقی می ماند. اگر بیمار تحت عمل جراحی کامل در ناحیه پرینه قرار گرفته باشد ممکن است نتواند زایمان طبیعی انجام دهد. در صورت مصرف قرص آهن در دوران حاملگی ممکن است رنگ مدفوع تغییر کند که نباید باعث نگرانی بیمار شود.
12آیا استومیت ها میتوانند بصورت عادی به ورزش بپردازند؟
بله- پس از برطرف شدن مشکلات جراحی و با توصیه پزشک می توان فعالیت بدنی را با پیاده روی آغاز کنید. راه رفتن باعث بازگشت کارکرد مناسب روده ها میشود. بعد از انجام جراحی میتوانید به ورزش های قبلی بپردازید؛ ولی باید دقت کنید در هفته های اولیه بعد از جراحی فعالیت شدید و بلند کردن اجسام سنگین از روی زمین ممکن است باعث ایجاد فتق شکمی و فتق اطراف استوما شود، چرا که جراحی ممکن است موجب ضعف عضلات دیواره شکم شود. در یکی دو هفته اول حتی نباید چیزهای سبک و کم وزن را بلند کنید و پس از آن به تدریج می توانید از بلند کردن اجسام سبک شروع کنید. اگر می خواهید رفتن به باشگاه و انجام تمرینات ورزشی را از سر بگیرید، دقت کنید که در هفته های اول پس از جراحی نرمش های شکمی را انجام ندهید و پس از آن با گذشت زمان به آرامی بدن خود را به این نرمشها عادت دهید. استومیت ها میتوانند انواع ورزش ها از جمله دو، دوچرخه سواری، شنا، گلف، کوهنوردی، یوگا، ورزش های تیمی از جمله فوتبال و … را انجام دهند. تنها وزنه برداری و کشتی برای استومیت ها ممنوع است و باید از انجام آنها خودداری کنند.
13آیا با وجود استومی می توان به مسافرت رفت؟
استومیت بودن هیچگونه مغایرتی با مسافرت رفتن ندارد. شما می توانید، با رعایت برخی موارد بسیار ساده، به راحتی با هواپیما سفر کنید.
هنگام مسافرت تمامی وسایل مورد نیاز را همراه داشته باشید و سعی کنید بیش از میزان مورد نیاز، کیسه و چسب پایه همراه داشته باشید چون در جریان مسافرت ممکن است به دلیل تغییر شرایط آب و هوا و رژیم غذایی متفاوت، کارکرد استوما یا چسبندگی و دوام کیسه تغییر کند. این موضوع بویژه هنگام مسافرت به مناطق گرمسیر صدق می کند. در طول مسافرت با هواپیما باید کیسه اضافی داخل کیف دستی همراه داشته باشید و از آنجا که اجازه حمل قیچی در کیف دستی را ندارید، بهتر است کیسه های قابل برش از قبل به اندازه استوما بریده شوند تا در صورت لزوم در طول مسافرت هوایی از آنها استفاده کنید.
1در صورت مشاهده هرگونه مشكل و درخواست مشاوره با كجا تماس بگيريم؟
ما اینجا هستیم تا به شما کمک کنیم ، تیم پشتیبانی ما خوشحال است که به تمام سوالات شما در مورد زندگی با استومی و استفاده از محصولات پاسخ دهد. برای ارتباط با واحد كانون مشاوره كلوپلاست (کمک) با شماره 68518(021) تماس حاصل فرماييد.
1كيسه های استومی را از كجا تهيه كنيم؟
شما می توانيد محصولات استومی كلوپلاست را در داروخانه هاي منتخب سراسر كشور تهيه کنيد. برای كسب اطلاعات بيشتر با كانون مشاوره كلوپلاست (كمک) به شماره 68518-021 تماس حاصل فرماييد يا به صفحه نمایندگی و شعب مراجعه كرده و داروخانه فعال در شهر يا استان خود را بیابید.
1آیا بیمار قبل از انجام جراحی استومی نیاز به رعایت رژیم غذایی خاصی دارد؟
بیماری که قرار است تحت عمل جراحی قرار بگیرد، از 24 تا 48 ساعت قبل از انجام جراحی باید از رژیم غذایی مایعات استفاده کند که دو روز قبل از عمل مایعات غلیظ مانند سوپ مصرف می شود و از 24 ساعت قبل از عمل، رژیم غذایی به مایعات رقیق تغییر می کند و از ساعت 12 شب قبل از انجام عمل بیمار دیگر نباید چیزی میل کند. از مواد ملین نیز برای پاکسازی روده ها استفاده می شود. بیمار از 7-10 روز قبل از انجام جراحی باید از مصرف آسپیرین خودداری کند. زیرا فرآیند لخته شدن خون را تحت تاثیر قرار میدهد.
2آیا میزان تولید گاز استوما به مواد غذایی مصرفی بستگی دارد؟
بله- بعضی از خوردنی ها و نوشیدنی ها موجب افزایش دفع گاز از استوما می شوند. مصرف نوشابه های گازدار و الکلی و ماءالشعیر موجب افزایش گاز میشود. کلم بروکلی، انواع جوانه های سبز، مارچوبه، کلم بروکسل، گل کلم، کلم سفید و قرمز، ذرت، خیار، قارچ، حبوبات، اسفناج، تخم مرغ، سبوس، لبنیات، شیر، انواع مغزها، پیاز، ترب و ماهی مقدار گاز تولیدی روده را افزایش می دهند ولی این به معنی عدم استفاده دائم از این غذاها نیست زیرا هر فرد، با تجربه ای که به مرور زمان کسب خواهد کرد، می تواند مشکل تولید گاز روده را حل کند. برای مثال زمانی که فرد قرار است در جلسه ای مهم و یا مهمانی رسمی شرکت کند، از خوردن این غذاها پرهیز می کند.
3آیا مواد غذایی خاصی در ایجاد بوی نامطبوع استوما موثر هستند؟
بله- بعضی از خوراکی ها در ایجاد بوی نامطبوع مدفوع نقش دارند و بهتر است در موارد خاص مانند شرکت در جلسات و مهمانی های رسمی از خوردن آنها پرهیز شود. این خوراکی ها عبارتنداز: مارچوبه، حبوبات، کلم بروکلی، کلم سفید و قرمز، روغن ماهی، تخم مرغ، سیر، پیاز، کره بادام زمینی، برخی از ویتامین های مصرفی و برخی از پنیرها.
4آیا مواد غذایی خاصی می توانند از ایجاد بوی نامطبوع استوما جلوگیری کنند؟
بله- نوشیدنی هایی مانند آب پرتقال، سبزیجاتی مانند جعفری، اسفناج، آب گوجه فرنگی و ماست می توانند بوی نامطبوع را تا حدودی کنترل کنند و بهتر است بیشتر مصرف شوند.
5 pH ادرار چیست و چه ارتباطی با تغذیه دارد؟
pH ادرار به میزان اسیدی یا قلیایی بودن ادرار گفته می شود. مواد زائد و سمی حاصل از سوخت و ساز در سلول های بدن وارد خون شده، توسط کلیه ها تصفیه و از طریق ادرار دفع می شوند. این باقیمانده ها ممکن است حالت اسیدی یا قلیایی داشته باشند که به میزان زیادی به غذای مصرف شده بستگی دارد و به ادرار خاصیت اسیدی یا قلیایی می دهند. بیشتر میوه ها و سبزیجات دارای باقی مانده های قلیایی هستند و به ادرار حالت قلیایی داده اما گوشت و حبوبات معمولاً به ادرار حالت اسیدی می دهند. اغلب اوقات باید ادرار حالت اسیدی داشته باشد. برای حفظ حالت اسیدی ادرار بهتر است مصرف مایعات روزانه افزایش یابد. مصرف آب آلو به اسیدی کردن ادرار کمک می کند و بهتر است به جای آب پرتقال مصرف شود. زیرا آب پرتقال ادرار را قلیایی می کند. در شرایط اسیدی بودن ادرار از تشکیل کریستال های ادراری نیز جلوگیری می شود. ویتامین C نیز به اسیدی شدن ادرار کمک می کند.
6آیا یوروستومیت ها پس از انجام جراحی نیاز به رعایت رژیم غذایی خاصی دارند؟
استفاده از رژیم غذایی متعادل که شامل غذاهای مورد علاقه فرد نیز باشد، برای سلامتی وی ضروری است. یوروستومیت ها نیز همانند سایر استومیت ها نباید خود را از بعضی غذاها محروم نمایند. بهتر است به این نکته توجه شود که بعضی غذاها موجب تغییر بوی ادرار میشوند. این غذاها شامل مارچوبه، پیاز، ماهی و سیر هستند. اگر به دلایل پزشکی بیمار محدودیت مصرف مایعات ندارد، بهتر است روزانه تا 8 لیوان یا بیشتر آب بنوشد. دقت شود که پس از ورزش یا تعریق شدید، مصرف مایعات باید افزایش یابد تا بدن دچار کمبود مایعات نشود.