استومی و شيمی درمانی

از آن‏جا که تعداد قابل توجهی از اعمال جراحی منجر به استومی ناشی از سرطان ‏های مختلف می‏ باشند، بیماران ممکن است بعد از جراحی نیازمند شیمی‏ درمانی نیز باشند. داروهای مورد استفاده در شیمی‏ درمانی بسته به مرحله سرطان انواع مختلفی دارند و هر یک عوارض جانبی مخصوص به خود را نشان می ‏دهند. بعضی از داروهای شیمی ‏درمانی ممکن است روی پوست بدن تاثیر داشته باشند. این داروها ممکن است موجب حساسیت پوست اطراف استوما شوند. از آن‏جا که بعضی از داروها تعداد سلول‏های خون را کاهش می ‏دهند، پوست دیرتر ترمیم می‏ شود. شیمی ‏درمانی با بعضی از داروها رنگ پوست زیر چسب پایه را تغییر می ‏دهد. در این حالت پوست زیر چسب پایه ممکن است به رنگ قرمز تیره یا بنفش در بیاید. به دلیل کمبود پلاکت و افزایش استعداد خون‏ریزی زیر پوستی، ممکن است لکه ‏های کوچک قرمز زیر چسب پایه ایجاد شود. در صورت مشاهده این لکه‏ های قرمز بهتر است بیمار با پزشک خود مشورت کند. از آن‏جا که داروهای شیمی درمانی موجب التهاب تمام بخش‏ های دستگاه‌گوارش می‏ شوند، ممکن است زخم‏ و التهاب روی استوما نیز مشاهده شود. هرگز برای درمان یا شست‏شوی این زخم ‏ها نباید از محلول‏ های شوینده و محرک استفاده شود. ممکن است استوما به دلیل کمبود پلاکت به راحتی خون‏ریزی کند. هم‏چنین پوست اطراف استوما مستعد عفونت می‏شود. یکی از واکنش‏ های دستگاه گوارش به شیمی‏ درمانی اسهال است. در صورت شدید بودن اسهال، بهتر است با پزشک مشورت شود. برای جلوگیری از کمبود مایعات و الکترولیت ‏ها، بهتر است هنگام اسهال به اندازه کافی مایعات مصرف شود. داروهای ضد تهوع باید به موقع مصرف شوند تا بیمار کمبود مایعات پیدا نکند. در این شرایط باید از غذاهایی استفاده شود که به مدفوع قوام سفت‏ تری می‏ دهند. این غذاها عبارتند از: آب سیب، پنیر، برنج پخته، موز، کره بادام زمینی، شیر داغ و چای تلخ. پس از انجام شیمی‏ درمانی باید از مصرف غذاهای حاوی ادویه، غذاهای چرب و نوشیدنی‏ های گازدار خودداری نمود. به دلیل اسهال، بدن پس از انجام شیمی‏ درمانی پتاسیم از دست می‏ دهد، بهتر است بیمار در این موارد از غذاهای حاوی پتاسیم مانند موز، ماهی، سیب‏ زمینی، نکتار سیب یا زردآلو، گوشت و …استفاده کند. انجام شیمی‏ درمانی و مصرف داروهای ضد درد توام با آن ممکن است یبوست ایجاد کند. برای برطرف کردن یبوست باید به اندازه کافی مایعات مصرف شود و بیمار از آب آلو استفاده نماید. تا حد امکان برای رفع یبوست نباید از داروهای ملین قوی استفاده کرد. یوروستومیت‏ ها بعد از انجام شیمی ‏درمانی بیشتر مستعد عفونت پوستی اطراف استوما به خصوص عفونت‏ های قارچی هستند. عفونت‏ های قارچی پوستی ممکن است خودشان را به صورت دانه‏ های ریز قرمز رنگ و تحریک شونده نشان دهند. خارش نیز ممکن است در پوست مبتلا به عفونت قارچی ایجاد شود. بعضی از داروهای شیمی ‏درمانی موجب تغییر رنگ ادرار می‏ شوند و نباید موجب نگرانی شوند. برای مثال آدریامایسین ادرار را به رنگ قرمز درمی‏ آورد و متوتروکسات موجب زرد شدن آن می‏ شود. در صورت مشاهده خون در ادرار بلافاصله باید با پزشک مشورت نمود. بعضی از داروهای شیمی ‏درمانی باید  به طور کامل از کلیه‏ ها تصفیه شوند، برای این منظور بیمار باید مقادیر قابل توجهی آب و مایعات مصرف کند.